Page 96 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Sınır Tanımayan Dil Bilgisi

ANLATIM BOZUKLUKLARI - 2
3922

1. Özne ve yüklemin tekillik ve çoğulluk bakımından 3. I. Belgisiz ve işaret zamirlerini önümüzdeki hafta
uyumlu olması gerekir. Bu durumla ilgili bazı kural- işlemeye başlayacağız. (tamlama yanlışlığı)
lar şu şekildedir: II. Mangala bir paket odun kömürü atarak etler
• Öznenin insan dışı bir varlık olduğu ve bu var- pişirildi. (çatı uyumsuzluğu)
lığın çoğul eki aldığı durumlarda yüklem tekil III. Telefonuna yeni bir uygulama indirdi ve açarak
olmalıdır. soruların çözümlerini izledi. (özne eksikliği)
• Topluluk isimleri özne olduğunda yüklem tekil IV. Hangisinin sigara, hangisinin içmediğini yapı-
olmalıdır. lan anketle belirleyeceğiz. (fiilimsi eksikliği)
• Öznesi birinci ve üçüncü tekil ya da birinci ve Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde anla-
üçüncü çoğul şahıs olan cümlenin yüklemi bi- tım bozukluğunun nedeni yanlış verilmiştir?
rinci çoğul şahısla çekimlenmelidir.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
• Özne, insan ve tekilse yüklem tekil olmalıdır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki
kurallardan birine aykırı bir kullanım vardır?
A) Kantinci işlerin iyi gitmemesinden yakınıyor. 4. Üçüncü ve çatı katında oturanlar bu ayki aidatlarını
B) Kuşlar, apartmanın çatısındaki havalandırma ödememiş, aidatlar ay sonuna kadar hesaba yatı-
boşluğuna yuva yapmış. rılsın.
C) Doğan ve ben 2004 yılında Necatibey Eğitim Bu cümledeki anlatım bozukluğun sebebi aşa-
Fakültesinden mezun oldum. ğıdakilerden hangisidir?
D) Halk, son yapılan zamlarla nasıl geçinebilece-
ğini düşünüyor. A) Tamlama yanlışlığı
B) Özne-yüklem uyumsuzluğu
C) Çatı uyumsuzluğu
2. Bazı isim tamlamalarında tamlayanın kullanılma- D) Öge eksikliği
ması anlatım bozukluğuna neden olur. Örneğin,
“Gömleğini ütüleyip dolaba yerleştirdi.” cümlesinde
tamlayanın kullanılmaması anlatım bozukluğuna
neden olmuştur. Cümle “Onun gömleğini ütüleyip 5. Birden çok yüklemli (sıralı) ve bağlacı olan (bağlı)
dolaba yerleştirdi.” ya da “Senin gömleğini ütüleyip cümlelerde yükleme uygun bir öznenin kullanılma-
dolaba yerleştirdi.” şeklinde düzeltilirse cümledeki ması anlatım bozukluğuna yol açar.
anlatım bozukluğu giderilmiş olur. Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisinde

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bo-
tamlayan eksikliğinden kaynaklanan bir anla- zukluğu vardır?
tım bozukluğu vardır? A) Bulaşıkları evin büyük kızı yıkadı, çayı ise evin

A) Sahibinin sesini duyan köpek çitlerden atlaya- küçük kızı demledi.
rak sahibine doğru koşuyordu. B) Son tablosu çok güzeldi, özenle hazırlanmıştı.
B) Çantamı sınıfta unuttuğum için bugünkü ödev- C) Kimse sizin ne işle uğraştığınızla ilgilenmiyor,
leri yapamayacağım. herkes ne kadar para kazandığınızla ilgileni-
C) İşlerini halledip bir an önce bu şehirden ayrıl- yor.
mak istiyor. D) Biraz sonra babamın işi bitecek, beni okula bı-
D) Yemeğin bitince bulaşıkları toplamayı unutma. rakacak.

95