Page 150 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Ben Korkmam T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Soru Bankası

ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI

TÜRK DIŞ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ

Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra sağlam temellere dayalı bir dış politika izleyen Türkiye, diğer ülkelerle iyi ilişkiler içerisinde olma,
toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını koruma, başkalarının bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne saygı gösterme yolunda hareket
etmiştir.
TÜRK DIŞ POLİTİKASININ ESASLARI

Tam Bağımsızlık
Yabancılara tanınan her türlü ayrıcalıklara ve yabancıların müdahalelerine karşı verilen mücadeleler, tam bağımsızlığı sağlamak
içindir.

Lozan’da kapitülasyonların kaldırılması daha sonra Boğazlar’da komisyonun kaldırılması ve Kabotaj Kanunu tam bağımsızlığı sağ-
lamaya yönelik gelişmelere örnek gösterilebilir.

Gerçekçilik
Atatürk’ün gerçekçilik dış politikası maceradan uzak durmayı hedefler. Bu esasa göre kendi gücün ve imkânların kadar karşıdaki
devletlerin de ne yapabilecekleri veya yapamayacaklarını da bilmek önemlidir. Bu esasa göre hareket etmek imkân ve şartlar nasıl
olursa olsun onurlu ve dik duruştan taviz verildiği anlamına gelmez.

Akılcılık
Atatürk Türkiye’sinin dış politika anlayışı, ön yargılı saplantılar ve ideolojik dogmalara değil akıl ve mantık üzerine kurulmuştur. Ulus-
lararası antlaşma ve ilişkilerde tarihî dostluk veya tarihî düşmanlık yerine değişen şartlar ve karşılıklı fayda durumu esas teşkil etmiştir.
Bundandır ki Atatürk siyasi, sosyal ve mali durumları çok farklı olan ülkelerle de dostluklar kurabilmiştir.

Karşılıklılık
Mütekabiliyet olarak da adlandırılan “karşılıklılık” ilkesi Atatürk’ün dış politikada benimsediği ilkelerden biridir. Anlaşmalarda ve yakın
ilişkilerde bulunan devletlerin yaklaşımına karşı aynı veya eşit şartları oluşturmak “karşılıklılık” ilkesiyle ilgilidir. Misak-ı Millî kararlarında
“Azınlıklara, yabancı ülkelerdeki Müslümanlara tanınan haklar kadar haklar tanınması” maddesi ve şartının konması dış politikada kar-
şılıklılık (mütekabiliyet) anlayışının ürünüdür.

Barışçılık
Atatürk dönemi dış politikasının en önemli özelliklerinden biri de “barışçılık” politikasıdır. Atatürk’ün söylemiyle “Yurtta sulh cihanda
sulh!” anlayışı Türk dış politikasının temellerindendir.
Atatürk, Millî Mücadele Dönemi’nde dahi barışçı politikasını sürdürmüş ve sorunları ilk önce masada halletmeye çalışmıştır.
Atatürk, barışçı politikayı izlerken pasif bir şekilde istenilen her şeyi kabul etmek değil, gerektiğinde barış için savaşmayı tercih etmek
kararlılığıyla hareket etmiştir.
✦ TBMM’nin Kurtuluş Savaşı yıllarında Londra Konferansı’na katılması Ankara, Moskova, Kars, Mudanya ve Lozan Antlaşmalarını
yapması barışçı bir politika izlediğinin göstergesidir.
✦ Yine Türkiye’nin dış politikada Balkan Antantı’nı, Sadabat Paktı’nı oluşturması ve Milletler Cemiyetine üye olması dünya barışına
katkı sağlamak amacıyla katıldığı birlikteliklerdendir.

Millî Menfaatleri Esas Alma
Ülke menfaatlerini ve kendi milletini dikkate alan Türkiye, başkalarının huku-
kunu da çiğnemeden millî çıkarları doğrultusunda hareket eder.
Türk ve Dünya Kamuoyunu Dikkate Alma
Dünya kamuoyu, ülkelerin dış politikalarını belirlerken ve uygularken önemli
referans noktalarından biridir.
Türkiye, dış politikada sadece iç kamuoyunu değil dış kamuoyunu da dikkate
alarak hareket etmiştir.

149