Page 40 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası
P. 40
SÖZ GRUPLARINDA ANLAM
IKILEMELER
İKİLEMELER ☞ İkilemeler kalıplaşmış söz öbekleri olduğu için
Anlatımı güçlendirmek ya da pekiştirmek için iki söz- aralarına noktalama işareti girmez.
cüğün yan yana kullanılıp tek bir anlamı karşılama- • "Yerli, yersiz konuşma her yerde." cümlesin- İkilemeler ile ilgili sorular,
sına ikileme denir. de yerli sözcüğünden sonra virgül konması ikilemenin anlamı ya
yanlıştır. da kuruluşu yönünden
olabilir. Ayrıca metnin
İkilemelerin Genel Özellikleri: ☞ Farklı kelimelerle yapılan ikilemelerde sözcük-
lerin yeri değiştirilemez. dil ve anlatımına yönelik
☞ İkileme denince aklımıza aynı sözcüğün iki kere sorular ile çeşitli dil bilgisi
söylenmesi gelse de farklı şekillerde ikilemeler • Salkım saçak ikilemesini saçak salkım diye sorularında, ikilemeler
de karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan bir kısmını söyleyemeyiz. soru içerisinde görev
inceleyelim: ☞ Bir sözcüğün, araya noktalama işareti konarak üstlenebilir.
• Aynı sözcüğün tekrarı ile: usul usul, dolu anlatımı güçlendirmek için tekrar edilmesi ikile-
dolu. me değildir. Genellikle şiirlerde bu duruma rast-
lanır.
• Yakın anlamlı sözcüklerin birlikte söylenme-
si ile: gizli saklı, eş dost. • Hazan, hazan... Yine sen...
• Zıt anlamlı sözcüklerin birlikte söylenmesi (Tevfik Fikret)
ile: iyi kötü, eski yeni.
• Biri anlamlı, biri anlamsız sözcüklerin birlikte
söylenmesi ile: çoluk çocuk, eski püskü.
İhsan amca bizimle geldiği için ağır ağır yürüdük.
• Her ikisi de anlamsız sözcüklerin bir araya Gittik bahçedeki en oturulmayacak yere, bir dut
gelmesi ile: allak bullak, süklüm püklüm. ağacının gölgesine oturduk. Üstümüze patır pa-
• Yansıma sözcüklerin tekrarı ile: şıpır şıpır, tır dut düşmesine rağmen kalkmaya üşendik. Bir
tıkır tıkır. şişe soğuk suyu elden ele dolaştırarak bitirdik. Bu
• İki sözcüğün arasında hâl eki kullanılması güzel mi güzel bahçeye bir daha ne zaman gele-
ile: enine boyuna, daldan dala. cektik kim bilir...
• İki sözcüğün arasına mi soru ekinin getiril- Bu parçada aşağıdaki yollardan hangisiyle
mesi ile: ucuz mu ucuz, acı mı acı. oluşturulmuş bir ikileme yoktur?
• Aynı sözcük tekrar edilirken ikinci sözcüğün A) İki sözcüğün arasına mi soru ekinin getirilme-
ilk harfinin "m" sesi olarak kullanılması ile: si ile
dolap molap, kapı mapı. B) Her ikisi de anlamsız sözcüklerin bir araya
• Aynı sözcük tekrar edilirken birinci sözcü- gelmesi ile
ğün geniş zaman, ikinci sözcüğün geniş C) Yansıma sözcüklerin tekrarı ile
zaman olumsuzluk eki alması ile: görür gör- D) Aynı sözcüğün tekrarı ile
mez, varır varmaz.
• İsim tamlaması şeklinde: beterin beteri, pa-
dişahlar padişahı. Bu parçada her ikisi de anlamsız sözcüklerin bir
• Sayıların çeşitli şekillerde birlikte kullanılma- araya gelmesi ile oluşan ikileme yoktur. "A" seçe-
sı ile: yüz yüz elli, kırk elli. neğine güzel mi güzel, "C" seçeneğine patır patır,
"D" seçeneğine ağır ağır karşılık gelir.
Cevap: B
39
