Page 179 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası

FİİLLER

KONU TESTİ 28

7. Sızlasa da gönüller düşenlerin yasından 10. Çekimli fiillerdeki anlam (zaman) kaymalarının çeşitli neden-
I leri vardır. Dil, sürekli bir değişim içindedir. Dildeki değişme
Koşar adım gitmeliyiz onların arkasından aynı zamanda düşüncenin gelişmesiyle de bağlantılıdır. Bu
II nedenle düşüncede meydana gelen değişmeler, bu değiş-
melerin anlatımı için kullanılan cümlelerin yüklemlerindeki
Bu dizelerde numaralanmış fiillerin aldığı eklerle ilgili
zaman kavramında da bazı kaymalara yol açar. Çekimli fiil-
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
lerdeki zaman kaymalarında, cümle içinde yer alan öteki bazı
I II sözcükler önemli birer etken olurlar. Cümle içinde yer alan
A) İstek kipi 3. tekil şahıs Emir kipi 1. çoğul şahıs ancak, belki, öğle vakti, akşama kadar gibi sözcük ve sözcük
B) Şart kipi 1. çoğul şahıs Gereklilik kipi 1. tekil şahıs
grupları bu duruma örnek verilebilir. Bazen de anlam kayma-
C) İstek kipi 3. çoğul şahıs Emir kipi 3. çoğul şahıs sının nedeni, eylemin geçmişte yapıldığının herkesçe bilinip
D) Şart kipi 3. tekil şahıs Gereklilik kipi 1. çoğul şahıs
o eylemin farklı bir kipte verilmesidir. Belirli kipler üzerinde ya-
şanan zaman kaymalarını anlayabilmek için metindeki (cüm-
ledeki) anlamdan yola çıkılmalıdır.
Buna göre, anlam kayması bulunan aşağıdaki altı çizili fi-
8. Durum fiilleri, genellikle öznenin gözlemlenebilen durumu,
illerden hangisinin kastettiği anlam yanlış açıklanmıştır?
görünüşü ve hareketiyle ilgilidir.
Biçim Anlam
Buna göre, aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi du-
Geçmiş Gelecek
rum fiilidir? A) Başka bir resimde kırlara uzanmışız.
zaman zaman
A) Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımda? Şimdiki Geçmiş
B) Fatih, İstanbul'u 1453'te fethediyor.
B) Dokunabilir misiniz gözyaşlarıma ellerinizle? zaman zaman
C) Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel olduğunu. Hoca komşusundan ödünç bir Geniş Geçmiş
C) kazan alır.
D) Bir yer var, biliyorum... zaman zaman
Geniş Gelecek
D) Yarın sabah kahvaltıya size gelirim.
zaman zaman

9. Çekimli fiiller, taşıdıkları kip sayısına göre basit zamanlı fiiller
ve birleşik zamanlı fiiller olmak üzere ikiye ayrılır. Basit za-
manlı fiiller, yapılarında tek kip bulunan fiillerdir. Birleşik yapılı
fiillerde ise birden fazla kip eki vardır. Basit zamanlı fiiller ek
fiil alarak birleşik zamanlı hâle gelir. Örneğin "İşe bugün erken
gelmiş." cümlesinde "gelmiş" fiili duyulan geçmiş zamanla çe-
kimlenmiştir. Bu yüzden basit zamanlı bir fiildir. "İşe bugün
erken gelmişti." cümlesindeki "gelmişti" fiili ise ek fiil almış ve Ö.No A D S O Y A D
birleşik zamanlı fiil hâline gelmiştir. 0 102989
1 Soru A B C D Soru A B C D
Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik za- 2 1 9
3 2 10
manlı fiil kullanılmamıştır? 4 3 11
5 4 12
A) Her sabah bıkmadan tarlaya giderdi. 6 5 13
7 6 14
B) Üniversiteye aynı yıl başlamıştık. 8 7 15
C) Bir yazar olmayı hayal ediyordu. 9 8 16
D) Minik kedi yavrularını doğurdu.

178