Page 38 - ATA YAYINCILIK 6. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası

SÖZ GRUPLARINDA ANLAM

IKILEMELER

İKİLEMELER ☞ İkilemeler kalıplaşmış söz öbekleri olduğu

Anlatımı güçlendirmek ya da pekiştirmek için için aralarına noktalama işareti girmez.
iki sözcüğün yan yana kullanılıp tek bir anlamı • "Uzun, uzun kavak ağaçları vardı." İkilemeler ile ilgili
karşılamasına ikileme denir. cümlesinde uzun sözcüğünden sonra sorular; ikilemenin
virgül konması yanlıştır. anlamı ya da kurulu-
şu yönünden olabilir.
İkilemelerin Genel Özellikleri: Ayrıca metnin dil ve
☞ İkileme denince aklımıza aynı sözcüğün iki ☞ Farklı kelimelerle yapılan ikilemelerde söz- anlatımına yönelik
kere söylenmesi gelse de farklı şekillerde cüklerin yeri değiştirilemez. sorular ile çeşitli dil
ikilemeler de karşımıza çıkmaktadır. Bun- • Kırık dökük ikilemesini dökük kırık diye bilgisi sorularında, iki-
lardan bir kısmını inceleyelim: söyleyemeyiz.
lemeler soru içerisinde
• Aynı sözcüğün tekrarı ile: hızlı hızlı, ya- görev üstlenebilir.
vaş yavaş. ☞ Bir sözcüğün, araya noktalama işareti ko-
• Yakın anlamlı sözcüklerin birlikte söy- narak anlatımı güçlendirmek için tekrar
lenmesi ile: köşe bucak, hısım akraba. edilmesi ikileme değildir. Genellikle şiirler-
• Zıt anlamlı sözcüklerin birlikte söylen- de bu duruma rastlanır.
mesi ile: aşağı yukarı, ileri geri.
• Bu yağmur, bu yağmur, bu kıldan ince
• Biri anlamlı, biri anlamsız sözcüklerin Öpüşten yumuşak yağan bu yağmur
birlikte söylenmesi ile: eğri büğrü, yarım (Tevfik Fikret)
yamalak.
• Her ikisi de anlamsız sözcüklerin bir
araya gelmesi ile: mırın kırın, abuk su- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde iki-
buk.
leme diğerlerinden farklı bir yolla kurul-
• Yansıma sözcüklerin tekrarı ile: şıkır şı- muştur?
kır, fokur fokur.
A) Yüzleri pırıl pırıl parlayan bu çocuklar,
• İki sözcüğün arasında hâl eki kullanıl- geleceğimizdir.
ması ile: elden ele, dişe diş.
B) Tavan arasından tıkır tıkır sesler gelince
• İki sözcüğün arasına mi soru ekinin ge- korktum.
tirilmesi ile: taze mi taze, yiğit mi yiğit.
C) Çıtır çıtır simitlerin mis gibi kokusu iştahı-
• Aynı sözcük tekrar edilirken ikinci söz- mı açtı.
cüğün ilk harfinin "m" sesi olarak kulla- D) Şırıl şırıl akan bu derenin yanı başında
nılması ile: para mara, cevap mevap.
bir şeyler yedik.
• Aynı sözcük tekrar edilirken birinci söz-
cüğün geniş zaman, ikinci sözcüğün
geniş zaman olumsuzluk eki alması ile:
bilir bilmez, gider gitmez. "A" seçeneğinde yer alan pırıl pırıl ikilemesi
iki anlamsız sözcüğün bir araya gelmesiyle
• İsim tamlaması şeklinde: kötünün kötü- oluşmuştur. Diğer seçeneklerde yer alan iki-
sü, ucuzun ucuzu.
lemeler ise yansıma sözcüklerin tekrarıyla
• Sayıların çeşitli şekillerde birlikte kulla- oluşturulmuştur.
nılması ile: bir iki, dört beş.
Cevap: A

37