Page 133 - ATA YAYINCILIK 6. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası
P. 133
DİL BİLGİSİ
BİÇİM BİLGİSİ
İYELİK EKLERİ ☞ Soru eki; soru işlevi dışında cümleye hayıf-
İsimlerin karşıladığı nesnenin kime veya neye lanma, merak, öfke, şaşkınlık, şüphe, ya-
Birleşik kelimeler ait olduğunu bildiren, sahiplik gösteren ve isim- lanlama, pekiştirme, pişmanlık, olumsuzluk,
belirli kurallar çerçe- ler ile isimler arasında bağlantı kuran eklerdir. olasılık gibi anlamlar da katar.
vesinde bitişik veya Diğer bir deyişle iyelik ekleri bir nesnenin ben, • Bana mı sordun para harcarken, şimdi
ayrı olarak yazılırlar. sen, o, biz, siz, onlar gibi şahıslara ait olduğu- sana neden para vereyim? (Öfke)
Bu kuralların ayrıntıları nu gösteren eklerdir. • Beyaz mı desem, gri mi desem bileme-
için kitabımızdaki ya- dim? (Kararsızlık)
zım bilgisi bölümünü
inceleyebilirsiniz. Teklik Çokluk SÖZCÜKTE YAPI
1. kişi -(ı)m -(ı)mız Kelimeler yapım eki alıp almamasına ve bir ke-
2. kişi -(ı)n -(ı)nız lime ile birleşip birleşmemesine göre üç grupta
3. kişi -(s)ı -lar+ı incelenmektedir.
Basit Kelimeler
☞ İsmin -i hâl eki ile 3. kişi iyelik ekini birbiri Ne kadar çekim eki almış olursa olsun yapım
ile karıştırmamak gerekir. İki eki birbirin- eki almamış kelimelerdir.
den ayırmak için eki alan kelimenin başına • Küpe, çocuklarımız, muhallebi vb.
"onun" kelimesini getiririz ve cümlenin yük- Türemiş Kelimeler
lemiyle birlikte okuruz. Anlamlı oluyorsa iye- Yapım eki alarak yeni bir anlam kazanan keli-
lik ekidir, olmuyorsa hâl ekidir. melerdir.
• Yerden aldığı taşı fırlattı. • Gözlük, çocukluk, boyacı vb.
İye, sahip anlamına (Onun) taşı fırlattı. → Anlamsız olduğu- Birleşik Kelimeler
gelen Türkçe bir söz- na göre hâl ekidir. En az iki kelimenin birleşerek yeni bir varlığı ya
cüktür. Arabası evin önünden çalınmış. da kavramı karşıladığı kelimelerdir.
(Onun) arabası çalınmış. → Anlamlı ol- • Ön yargı, hanımeli, köpek balığı vb.
duğuna göre iyelik ekidir.
☞ 3. kişi iyelik eki ile ismin -i hâl eki aynı söz- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
cükte peş peşe gelebilir ve bu durumda iki kelime basit yapılıdır?
ekin arasına n kaynaştırma ünsüzü girer.
Bu eklerden birincisi iyelik, ikincisi hâl eki- A) Sütten biraz daha içmek istiyorum.
dir. B) Çaycı, sabah çayını yeni demlemiş.
• Onun evini çok beğendim. C) Kuzucuk ne de güzel uyuyor öyle.
ev-i-n-i → Birinci ek iyelik, ikinci ek hâl D) Bugün güneşli bir güne uyandık.
ekidir.
Soru ekinin yazımı ile SORU EKİ "A" seçeneğinde yer alan süt kelimesi çıkma
ilgili kuralları kitabı- İsimlerde soru anlamı mi soru eki ile karşılanır. hâl eki almıştır. Bu kelime sadece çekim eki
mızın yazım bilgisi Bu ek geldiği ismin ünlülerine göre mı, mu, mü aldığı için basit yapılıdır. Diğer seçeneklerde
bölümünden inceleye- şeklinde de olabilir. Soru eki ayrı yazılır. yer alan kelimeler yapım eki almıştır.
bilirsiniz. • Küçük bir çocuk mu yaptı bütün bunları? Cevap: A
132
