Page 197 - ATA YAYINCILIK Lgs Max 5'li Deneme

8. Sınıf Türkçe Deneme Sınavı - 5

3. - Türkçede söz varlığı isimler ve fiiller olmak üzere ikiye ayrılır. Cümlenin kurucu ögesi olan yüklem bu iki türden
biri ile oluşur. Bir cümlenin yüklemi çekimli bir fiil olabileceği gibi ek fiil almış bir isim de olabilir. Buna göre
Türkçede cümleler yüklemin türüne göre isim cümlesi ve fiil cümlesi olarak ikiye ayrılır.

- Türkçede cümleler yüklemlerin bulundukları yerlere göre kurallı cümle ve devrik cümle olarak isimlendirilir. Kurallı
cümle, yüklemin sonda bulunduğu cümledir. Devrik cümle ise yüklemin sonda olmadığı cümlelerdir. Devrik bir
cümleyi kurallı bir cümle hâline getirmek için cümlenin yüklemi sona alınmalıdır.

Buna göre, aşağıdaki dizeler kurallı cümleler hâline getirildiğinde hangisinde isim cümlesi bulunur?
A) Gönüllerde, gözlerde iz bırakırdı, dağ dağ
Renk renk çiçek açan bağ
Şimdi bir eski destan gibi hatırlayanlar
Bu sebepsiz sönüşe için için yananlar
Ona derler: “Viran Bağ”

B) Ne şair yaş döker ne âşık ağlar
Tarihe karıştı eski sevdalar
Beyhude seslenir, beyhude çağlar
Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi

C) Kargalar, sakın anneme söylemeyin!
Bugün toplar atılırken evden kaçıp
Harbiye Nezaretine gideceğim
Söylemezseniz size macun alırım.
Simit alırım, horoz şekeri alırım.
D) Muzların düşü deniz köpüğü
Nar çiçeği elmalar
Portakallar güneş yavrusu
Hep duyduğum bir türküdür
Dükkânımın kokusu

4. Aşağıda, yapıya dayalı bazı anlatım bozukluğu türlerinin açıklaması verilmiştir:
- Özne-Yüklem Uyumsuzluğu: Öznenin yüklemle teklik-çokluk, olumluluk-olumsuzluk veya kişi açısından uyumsuz
olması durumudur.
- Öge Eksikliği: Genellikle birden fazla yargısı bulunan cümlelerde, kullanılması gereken bir ögenin bulunmaması
anlatım bozukluğuna yol açar.
- Çatı Uyumsuzluğu: Cümlede bulunan fiil ve fiilimsiler çatı eki alabilir. Bu eklerin birbiri ile uyumlu olmaması anlatım
bozukluğuna yol açar. Bu anlatım bozukluğu çoğunlukla etken ve edilgen fiil yapıları arasında ortaya çıkar.

Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde yer alan anlatım bozukluğu, açıklaması verilenlerin dışındadır?
A) Siparişlerinizi bugün kargoya verirsek size yarın ulaşır.
B) Dükkânda annesine yardımcı olmak için sabah erkenden yanına giderdi.

C) Kırlangıçlar her yıl bu mevsimde daha sıcak yerlere göç ediyorlardı.
D) Yemek servisi yapıp yolculara bir isteklerinin olup olmadığı soruldu.

4