Page 34 - ATA YAYINCILIK 8. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

DNA VE GENETİK KOD

DNA VE GENETİK KOD

Dünya’daki canlıların birbirinden farklı olmasının nedeni hücrelerin-
de bulunan, DNA adı verilen moleküldür. DNA, canlıların kalıtsal
özelliklerini taşıyan yönetici moleküldür. Kromozom
• DNA, hücre bölünmesinden önce kısalıp kalınlaşır; etrafı özel bir
protein kılıfla kaplanır. Böylece kromozom oluşur. DNA
• Canlıların sahip olduğu her bir özelliğin (karakter) yavru döllere
aktarılmasını sağlayan DNA parçası gendir. Gen, DNA’nın gö-
rev birimidir.
Hücre
• DNA’yı oluşturan küçük yapı birimlerine nükleotid denir. Bir
nükleotid; şeker, fosfat ve organik bazdan oluşur.
Nükleotid
1 organik baz + 1 şeker + 1 fosfat = Nükleotid Gen
• 4 çeşit organik baz vardır. Bunlar adenin (A), timin (T), guanin
(G) ve sitozin (C)’dir.
• Nükleotidler içerdikleri organik baza göre isim alırlar. Örneğin, P D T = Timin nükleotidi
Fosfat Deoksiriboz Organik
şekeri baz

• İki iplikten (zincirden) oluşan DNA molekülünde adenin nükleotidinin karşısına
timin, guanin nükleotidinin karşısına sitozin nükleotidi gelir.
• DNA’nın yapısındaki nükleotidlerin sayısı ve dizilimlerinin farklı olması, canlıla-
rın birbirinden farklı olmasına neden olur.
• Nükleotidler genleri, genler DNA’yı oluşturur. DNA, kromozomun içinde yer alır. Yapı basitten karmaşığa Karmaşıktan basite
nükleotid - gen - DNA - kromozom şeklinde sıralanır. sıralama
K e D i G e N i
DNA’nın Eşlenmesi: r n e ü
o a n k
DNA hücre bölünmesinden önce yeni oluşacak hücrelere de aktarılabilmek için kendini eşleyerek sayısını iki m l
katına çıkarır. o e
z o
o t
m i
d

DNA’nın eşlenmesi sırasında şu olaylar gerçekleşir.
1. DNA’nın iplikleri bir fermuar gibi birbirinden ayrılır.
2. Sitoplazmada serbest hâlde bulunan nükleotidler çekirdeğe gider.
3. İpliklerdeki nükleotidlerin karşısına uygun nükleotidler sırasıyla yerleşerek yeni iplikler oluşur.
4. İki yeni DNA molekülü oluşur.

33