Page 71 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Sınır Tanımayan Türkçe

SINIR TANIMAYAN TÜRKÇE - TEST 11
3309

1. Bir varlığın UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınması için belli kriterler vardır. Ülkemizdeki 18 varlık
bu kriterlerden bazılarını taşıdığı için listeye girmeye hak kazanmıştır. Onlardan bir tanesini tanıyalım:
Göbeklitepe Arkeolojik Alanı, Şanlıurfa kent merkezinin 18 kilometre kuzeydoğusunda, Örencik köyü
yakınlarındadır. Daha önce keşfedilse de 1994 yılından sonra başlatılan kazı çalışmaları ile eserler or-
taya çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmalar sonrasında, Göbeklitepe’nin 12.000 yıl öncesine uzanan bir

kült merkezi olduğu anlaşılmıştır. Çapları 30 metreyi bulan yaklaşık 20 yuvarlak ve oval yapının orta-
sında 2 adet “T” biçimli, 5 metre yüksekliğinde, kireç taşından bağımsız sütun yer almaktadır. Yapı-
ların iç duvarlarında da daha küçük sütunlar bulunmaktadır. Göbeklitepe ile ilgili bahsi geçen bilimsel
veriler, arkeoloji çalışmalarında neolitik dönemle ilgili kuramsal çerçevenin ve tarihlendirmelerin yeni-
den değerlendirilmesini gerektiren önemli bilgiler vermektedir. Büyük bir organizasyon ve hayal gü-
cünün eseri olan Göbeklitepe, bu büyüklükteki en eski anıt ve ilklerin ötesinde birçok anlamda tarihin
sıfır noktasını oluşturmaktadır. İnsanın avcı toplayıcı olarak yaşamını sürdürdüğü bir dönemde, ileri

düzeyde mimarlık gerektiren tapınaklar inşa etmesi tüm dünyada şaşkınlık yaratmıştır. Tarih öncesi in-
sanın inanç dünyasını yansıtan, animist figürlerle zenginleştirilmiş tapınaklar Göbeklitepe’yi arkeoloji
tarihinin en önemli keşiflerinden biri olmasını sağlamıştır.
Kuşkusuz bu etkileyiciliğinin yanı sıra, kazılarda tarih öncesi yaşama dair elde edilen her türlü veri ve
bilimsel sonuç insanlık tarihi açısından da büyük önem taşımaktadır. Yerleşim ve tarım kavramlarından
çok uzak olan avcı ve toplayıcı insan toplulukları zamanında, şehir hayatına henüz geçmeden inşa
edilen ilk tapınak olan Göbeklitepe, son yılların “en büyük arkeolojik keşfi” olarak gösterilmektedir. Yak-
laşık 12 bin yıl öncesinde nasıl tasarlandığı hâlâ cevap bulamayan tapınak, Mısır Piramitleri’nden ve
İngiltere’deki Stonehenge’den yaklaşık 7 bin 500 yıl önce inşa edilmiş olmasıyla da tüm dikkatleri

üzerine çekmektedir.
Bu bilgilerden hareketle,
I. İnsanın yaratıcı dehasının bir başyapıtını temsil etmesi
II. Üstün doğal bir fenomeni veya istisnai bir doğal güzelliğe ve estetik öneme sahip alanları içermesi

III. Bir zaman zarfı içinde veya dünyanın bir kültürel alanında, mimarlık veya teknoloji, anıtsal sanat-
lar, şehir planlama veya peyzaj tasarımı alanlarındaki gelişmeler ile ilgili insani değerler arasında
önemli bir alışverişi sergilemesi

IV. Kara, tatlı su, kıyı ve deniz ekosistemlerinin ve bitki ve hayvan topluluklarının evrim ve gelişimin-
deki devam eden önemli ekolojik ve biyolojik süreçleri temsil eden istisnai örnekler olması

V. İnsanlık tarihinde önemli bir aşamayı veya aşamaları gösteren bir yapı tipinin, mimari veya tekno-
lojik bütünün veya peyzajın istisnai bir örneği olması
kriterlerinden hangilerini taşıdığı için Göbeklitepe UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmiş ola-
bilir?

A) I, II ve III B) I, III ve IV. C) I, III ve V. D) II, IV ve V.

70