Page 60 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası
P. 60
CÜMLEDE ANLAM
İÇERİKLERİNE GÖRE CÜMLELER
OLASILIK (İHTİMAL) CÜMLESİ ELEŞTİRİ CÜMLESİ
Bir olayın olacağının ya da olmayacağının kesin bir Bir kavram, varlık ya da durumun iyi ya da kötü yön-
Olasılık anlamını en çok
şekilde ifade edilmediği cümlelerdir. Bu cümleler- lerini ortaya koyan cümlelerdir. Öznel ya da nesnel
de olayın olması ya da olmaması belirli bir ihtimal olabilir. "…ebilir" ile biten cümle-
dâhilinde verilir. • Bu şairimiz, kelimeleri bilinen anlamları dışında lerde görürüz.
• Böyle havalarda gemiler gecikebilir de gecikme- kullanarak, onlara yeni anlamlar katarak iyi bir iş Örnek:
yebilir de. yaptığını sanıyor ve yanılıyor. Dolu yağabilirmiş bugün.
• Annemler gelir, belki yanlarında dedemleri de • Eserin türü anı olarak verilmiş ama ne tarihi ne Bunun dışında belki,
getirirler. de mekânların adını eserden çıkarabildiğimiz galiba, sanırım gibi ifade-
VARSAYIM CÜMLESİ için her şey kurgu gibi duruyor. ler de olasılık cümleleri
Gerçekte olup olmadığına bakmadan bir olay ya da + Tıpkı ön yargı cümleleri gibi eleştiri cümlelerinin yapar.
durumu bir an için olmuş gibi kabul etmektir. de olumlu veya olumsuz olabileceği unutulma- Örnek:
• Bir an için, sevdiğimiz her şeyi yapmaya yetecek malıdır. Galiba yolda bir iş geldi
kadar geniş bir vaktimiz olduğunu düşünelim. ÖNERİ CÜMLESİ başlarına.
• Varsayalım insanlar doğanın bir parçası olduğu- Bir konudaki eksikliklerin nasıl giderileceği ile ilgili
nu kabul ediyor ve ona saldırmayı bırakıyor. tekliflerin yer aldığı cümlelerdir.
• Farz edelim elektrikli arabalar yaygınlaştı ve ar- • Sana tavsiyem her gün aynı saatte uyuyup aynı
tık çok daha temiz bir çevreye sahibiz. saatte uyanmandır.
ÖN YARGI CÜMLESİ • İlaçlarını içtikten sonra biraz uyur ve vücudunu
Olmamış bir olay ya da durum ile ilgili kesinleşmiş dinlendir. Varsayım anlamı ge-
hükümlerin veya kararların etkisi ile kurulan cümle- nellikle tut ki, farz et ki,
lerdir. diyelim ki, düşün, düşün
ki gibi ifadelerle kurulur.
• En az elli yıl boyunca su sıkıntısı çekmeyecek
Aşağıdaki cümlelerin hangisi yay ayraç için- Örnek:
şekilde yatırımlarımızı yaptık!
deki kavramla ilişkili değildir?
KARŞILAŞTIRMA CÜMLESİ Farz et ki bir yarışa
A) Deniz kadar düz ve geniş bir ovaya patates katıldın.
İki kavram, olay ya da durum arasında belirli özellik- ekmişler. (Karşılaştırma)
ler açısından karşılaştırma yapan cümlelerdir.
B) Bereketin, bolluğun simgesi; hayatın kayna-
• Yerden bir taş aldı, taşı eliyle tarttı, beğenmedi
ğıdır yağmur. (Tanımlama)
ve daha büyük bir taş seçti.
C) Bizim takım şampiyon olmayı bırak, ilk üçe
• Gecelerin daha uzun sürdüğü ormanlar, diğer bile giremez. (Ön yargı)
ormanlardan daha az oksijen üretir, daha çoğu-
D) Beni dinle ki bundan sonra karşına çıkan so-
nu da tüketir.
runlarda bocalama hemen. (Varsayım) Ön yargı denince akla
TANIM CÜMLESİ
olumsuz yargılar gelir
Bir kavram, varlık ya da durumun ne olduğunu açık- fakat ön yargılar olumlu
layan cümlelerdir. Öznel ya da nesnel olabilir.
"A", "B" ve "C" seçeneklerindeki cümleler yay ay- da olabilir.
• Annelik, içten gelen duyguların birincisidir. raç içinde verilen kavramı karşılamaktadır. Ancak Örnek:
+ Tanım cümlelerinde "Bu nedir?" sorusuna cevap "D" seçeneğindeki cümlede varsayım anlamı yok- En beğenilen kitabımın
aranır. tur.
bu olacağına adım gibi
• Domates aslında bir sebze değil, meyvedir. (Do- Cevap: D eminim.
mates nedir?)
59
