Page 144 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Ben Korkmam Türkçe Soru Bankası

FİİLLER

FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ

Türkçede kelimeler temel olarak iki gruba ayrılır: DURUM FİİLLERİ
isimler ve fiiller. İsimler gramer açısından kendi baş- Bir durumu veya takınılan bir tavrı gösteren fiile du-
larına bağımsız nitelik taşıyan, tek başlarına ya da rum fiili denir. Bu tür kelimelerin ifade ettiği eylem Fiillerden isim yapan
gruplar hâlinde kullanılabilen kelimelerdir. Fiiller ise herhangi bir nesneyi etkilemez. Bu yüzden durum -mak / -mek eki mastar
bağımsız değil, bağımlıdırlar. Çünkü zaman ve şa- fiilleri genellikle nesne almaz. eki olarak da adlandırılır.
hıs özelliklerini yüklenmeden tek başlarına kullanı- Bu ek sadece fiillere gelir
• Su uyur, düşman uyumaz.
lamazlar. ve eklendiği fiilin adını
• Yeni taşındığı eve bir türlü alışamamış.
☞ İsimler canlı ve cansız varlıkların, somut veya yapar.
• Arkadaşının bu sabahki anlayışsız tavırlarına
soyut nesne ve kavramların adlarıdır. Fiiller ise Örnek:
çok gücendi.
bunların hareketlerine bağlı oluş, kılış ve durum- Çocuk kapıda duruyor.
lardır. OLUŞ FİİLLERİ Bu cümlede kullanılan
☞ Fiiller kök ve gövde durumunda iken adlarla iliş- Bir durumdan başka bir duruma geçildiğini bildiren fiil dur- fiilidir. Çocu-
kiye giremezler. Bu karşılıklı ilişki fiillerin çekime fiile oluş fiili denir. Bu tür fiillerde genellikle kendili- ğun yaptığı işin adı ise
girmeleri ile sağlanır. ğinden olma durumu söz konusudur. "durmak"tır.
☞ Fiiller yazıda belirtilirken gel-, git-, otur- vb. biçi- • Güneşte unuttuğumuz meyveler çürümüş. Bir sözcüğün isim mi fiil
minde, sonlarına kısa çizgi konularak gösterilir.
• Güneş bulutların arkasına girince bir anda hava mi olduğunu anlamak
☞ Sonuç olarak bir kılışı, bir oluşu veya bir durumu kararmıştı. için fiile -mak / -mek ekini
anlatan, olumlu ve olumsuz şekillere girebilen getiririz. Bu eki alabilen
• Bu güzel söğüt ağacı yıllar içinde bu derenin su-
kelimelere fiil denir. anlamlı sözcükler fiildir.
yuyla beslendi, büyüdü.
İŞ (KILIŞ) FİİLLERİ
Öznenin, yani işi yapanın doğrudan kendisinin ger-
çekleştirdiği ve bir nesneyi etkileyen fiile iş fiili diğer Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcük-
bir adıyla kılış fiili denir. lerden hangisi oluş fiilidir?
• Ahmet, saksıyı özenle taşıdı.
A) Yaşlı adam oturduğu ağacın altında bütün
• Saçlarını kendi eliyle boyamış. gün boyunca uyukladı.
• Yerde duran kilimi ters çevirdi. B) Uzaklardan gelen bir rüzgârın esintisiyle ani-
den üşüdü.
C) Yatağın ucuna kıvrılarak derin bir uyku uyu-
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iş (kılış) fiili mak üzere yattı.
kullanılmamıştır? D) Bakımsız köprünün demirleri gün geçtikçe
daha da paslanıyordu.
A) Sineğin ısırdığı yeri hiç durmadan kaşıyor. Fiiller kök ve gövde
B) Kasaptan aldığı eti bir güzel parçaladı. durumundayken isimlerle
C) Soğuktan bütün gece boyunca titredi. ilişkiye giremez. Bu kar-
D) Ödünç aldığı kitabı bütün gün okudu. "A", "B" ve "C" seçeneklerinde yer alan fiiller du- şılıklı ilişki fiillerin çekime
rum fiilidir. Bu tür fiiller öznenin içinde bulunduğu girmesiyle sağlanır. Çeki-
durumu anlatırlar. "D" seçeneğinde ise altı çizili me giren fiillerde zaman
kelime oluş fiilidir. Bu fiiller bir nesneye ihtiyaç ve kişi bellidir. O hâlde
"A", "B" ve "D" seçeneklerinde yer alan fiiller iş
duymazlar ve devam edegelen bir süreci ifade cümle içinde kullanılan,
(kılış) fiilidir. "C" seçeneğinde ise titre- fiili durum
ederler. zaman ve şahsı olan
fiilidir.
Cevap: D fiillere çekimli fiil denir.
Cevap: C

143