Page 260 - ATA YAYINCILIK 6. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER VE SAĞLIĞI

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER - 1

Vücudumuzdaki sistemlerin düzenli ve birbiriyle uyumlu çalışmasını sağlayan sistemlere denetleyici ve düzenleyici sis-
temler denir. Bu sistemler sinir sistemi ve iç salgı bezleridir.
SİNİR SİSTEMİ: Vücut organlarının yönetilmesi ve yaşamsal olayların kontrol edilmesinde görev yapan sinir sisteminin
vücuttaki etkisi çok hızlı ve kısa sürelidir. Sinir sistemini oluşturan hücrelere nöron (sinir hücresi) denir.

Merkezî sinir sistemi:
• Vücuttaki istemli ve istemsiz tüm yaşamsal olayların kontrol merkezidir.

Merkezî Sinir Sistemi
Beyin

Beyin Omurilik

Omurilik
Omurilik Beyincik soğanı Beyincik
soğanı
Omurilik
Beyin: Kafatasının içinde bulunan beyin; vücudun öğrenme, hafıza ve yönetim merkezidir.
• Konuşma, koşma, yazma gibi istemli hareketleri yönetir. Duyu organlarının düzenli çalışmasını sağlar. Vücut sıcaklığını
ve kan basıncını kontrol eder. Düşünme, öğrenme, hafıza, zekâ, rüya görme, hayal kurma merkezidir. Acıkma, susama,
uyku ve uyanıklık gibi yaşamsal olayları kontrol eder.

Ceviz, girintili çıkıntılı yapısı nedeniyle beyne; cevizin kabuğu ise
beyni koruyan kafatasına benzetilebilir.

Baş Kafatası Beyin
• Beyni zarar görmüş yani beyin ölümü gerçekleşmiş canlı, bitkisel hayatta yaşamaya devam eder.

Beyincik: Beynin arka alt kısmında bulunan organdır.
• Vücudun denge ve hareket merkezidir. İç kulakta bulunan yarım daire kanalları ile birlikte dengeyi sağlar.
• Kol ve bacak kaslarının birbiriyle uyumlu çalışmasını düzenleyerek vücut dengesini sağlar.

• Bebekler, beyincik gelişimini tamamlamadığı için yürüyemez, oturamaz. 1-1,5 yaşlarında beyincik gelişimini tamamlar
ve bebekler yürüyüp oturabilir.
• Kuşlar üzerinde yapılan bir deneyde beyinciği çıkarılan kuşun ölmediği fakat uçamadığı gözlemlenmiştir.

Omurilik Soğanı: Hayat düğümü ismi verilen omurilik soğanı, beyin ile omurilik arasında bulunur. Omurilik soğanı zarar
görürse canlı ölebilir.
• Omurilik soğanı, beyin ve diğer organlar arasındaki bağlantıyı sağlar.

• İsteğimiz dışında çalışan iç organları ve solunum, sindirim, dolaşım, boşaltım gibi sistemleri kontrol eder. Nefes alma,
hapşırma, kusma, yutma, öksürme gibi olayları kontrol eder.
Omurilik: Omurganın içinde yer alan omurilik, sinir sisteminin en uzun organıdır. Omurilik soğanından başlayıp kuyruk
sokumuna kadar uzanır.
• Beyin ile diğer organlar arasında bilgi iletimini sağlar.

• Refleksleri kontrol eder. Alışkanlık hâline gelmiş hareketleri (yüzme, örgü örme, koşma gibi) yönetir.

259