Page 178 - ATA YAYINCILIK 6. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

MADDE VE ISI

MADDE VE ISI - 1

ISI İLETKENLİĞİ
• Madde ısı aldıkça maddeyi oluşturan taneciklerin hızı artar. Ancak aynı miktarda ısı alsalar da bütün maddelerin tane-
cikleri aynı oranda hızlanmaz. Yani bütün maddeler ısıyı aynı oranda iletmez.
Isı iletimlerine göre maddeler ikiye ayrılır:
Isı İletkeni:
Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir. Örneğin; altın, gümüş, bakır, demir, alüminyum.

• Metallerin yapısındaki düzenli taneciklerin arasındaki boşluk çok az olduğu için ısıyı iyi iletir.
• Bazı metallerin ısı iletkenlikleri arasında gümüş > bakır > altın > alüminyum > demir ilişkisi
vardır.
Isı Yalıtkanı:
Isıyı iyi iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı denir. Örneğin; tahta, plastik, saman, pamuk, kum.

• Yalıtkan maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk, iletken maddelerden fazladır.
• Tanecikler arasındaki boşluk arttıkça ısı iletkenliği azalır.
Farklı maddeleri oluşturan taneciklerin farklı hızla titremesi, o maddeyi ısı iletkeni ya da ısı yalıtkanı hâline getirir.

Aşağıda ısı iletkeni ve ısı yalıtkanı maddelerin günlük hayatta kullanıldığı yerlere örnekler verilmiştir.

Isı yalıtkanı • Çaydanlık, tencere, tava gibi mutfak araçlarının gövdelerinin ısı iletkeni madde-
lerden yapılması
• Kalorifer peteklerinin odayı ısıtması için ısı iletkeni maddelerden yapılması

Isı • Ütü tabanının, tost makinesinin ızgara kısmının ısı iletkeni maddeden yapılması
yalıtkanı
• Tencere, çaydanlık, tava, tost makinesi gibi mutfak eşyalarının saplarının ısı ya-
lıtkanı maddeden yapılması
Isı iletkeni
• Ütünün, su ısıtıcılarının saplarının ısı yalıtkanı olması
• Kalorifer peteklerinin vanasının ısı yalıtkanı olması
• Yemek pişirirken yemeği karıştırmak amacıyla kullanılan kaşıkların tahta, plastik gibi ısı yalıtkanı maddelerden yapılması

Aynı boydaki cam, metal ve tahta kaşıklara aynı miktarda
Katı Elif; aynı boydaki cam, metal ve tahta
yağ katı yağ yapıştırılıp kaşıklar şekildeki gibi ısıtıldığında me-
kaşıkların aynı yerine eşit miktarda tal kaşıktaki yağın daha çabuk eridiği, (II. ifadeye ulaşılır.)
katı yağ yapıştırıp yandaki deney dü- tahta kaşıktaki yağın en son eridiği gözlemlenir. Böylece
zeneğini hazırlıyor. Suyu ısıtmaya tahta kaşığın ısıyı iyi iletmediğine ulaşılır. (III. ifadeye ula-
başlayıp gözlemliyor. şılır.) Bu olay maddelerin ısı iletkenliklerinin farklı olduğu-
Buna göre Elif,
nu gösterir. (I. ifadeye ulaşılır.)
I. Maddelerin ısı iletkenliği birbirinden farklıdır. Yanıt D
II. Metal kaşıktaki yağ diğerlerinden daha kısa sürede erir.
III. Tahta, ısı yalıtkanı olarak kullanılabilir.
ifadelerinden hangilerine ulaşır?

A) Yalnız I. B) I ve II.
C) II ve III. D) I, II ve III.

177