Page 224 - ATA YAYINCILIK 7. Sınıf Ben Korkmam Fen Bilimleri Soru Bankası

IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ

IŞIĞIN KIRILMASI VE MERCEKLER - 2

MERCEKLER
İçinden geçen ışınları kırarak görüntü oluşmasını sağlayan, en az bir yüzeyi küresel olan, saydam maddelerden yapılmış
cisimlere mercek denir. Merceğin merkezinden geçen yatay doğruya asal eksen denir. Mercekler kenar ve orta kısımla-
rının kalın ya da ince olmasına göre iki çeşittir.
İnce Kenarlı Mercek (Yakınsak): Kenarları ortasından ince olan
merceklere ince kenarlı mercek denir. İnce kenarlı merceklerde Sembolü
asal eksene paralel gelen ışınların kırıldıktan sonra toplandıkları F
noktaya odak noktası denir. Asal eksen
• İnce kenarlı mercek, ışığı bir noktada toplayacak şekilde kırar. Odak
noktası
• Odak noktası F ile gösterilir.
• İnce kenarlı merceklere yakınsak mercek adı da verilir.

Boş cam şişeler, su dolu cam şişeler, cam kırıkları ince kenarlı mercek gibi davranıp
güneş ışığını bir noktada toplayabilir ve böylece kâğıt, saman vb.nin tutuşmasına neden
olabilir. Bu atıklar ormanlık alanlara bırakıldığında yangına neden olabilir.

• İnce kenarlı mercekler genellikle büyük görüntü oluşturmak amacıyla kullanılır.
• İnce kenarlı mercekte görüntü düz ve cisimlerden büyük, ters ve cisimden büyük, ters
ve cisme eşit, ters ve cisimden küçük olabilir.

• İnce kenarlı mercekler büyüteç, mikroskop, teleskop, dürbün, gözlük, lens, kamera,
fotoğraf makinesinde kullanılır.

Hipermetrop

Işınlar mercekte kırıldıktan sonra görüntü sarı beneğin arka-

Sarı sında oluşur. Bu durumda kişi yakını göremez.
benek • İnce kenarlı mercek ile düzeltilir.

Kalın Kenarlı Mercek (Iraksak): Kenarları ortasından kalın olan Sembolü
merceklere kalın kenarlı mercek denir. Kalın kenarlı merceklerde
asal eksene paralel gelen ışınların kırıldıktan sonra kırılan ışınların
uzantılarının kesiştiği noktaya odak noktası denir. Asal eksen
F
• Odak noktası F ile gösterilir.
• Kalın kenarlı merceklere ıraksak mercek adı da verilir.

• Kalın kenarlı mercek gelen ışınları birbirinden uzaklaşacak şekil-
de kırar.

223