Page 61 - ATA YAYINCILIK 7.Sinif 27 Deneme Sosyal Bilgiler

7. Sınıf Sosyal Bilgiler Deneme Sınavı - 15

4.
KİTAPLARLA KONUŞAN ADAM: KÂTİP ÇELEBİ

Osmanlı’nın en önemli bilim insanlarından, zamanının en büyük
bibliyograf ve coğrafyacısı Kâtip Çelebi, vefatının üzerinden asırlar
geçse de İslam dünyasında ve Batı’da adından hâlâ saygıyla söz ettiriyor.

1609 1623
Asıl Adı Mustafa olan Kâtip Çelebi, Şubat Abaza Mehmed Paşa İsyanı’nı bastırmak
1609’da İstanbul’da dünyaya geldi. üzere İstanbul’dan yola çıkan orduya
katılarak Tercan Seferi’nde yerini aldı.

1627 1629
İstanbul’a döndü ve zamanın önemli Hüsrev Paşa’nın maiyetinde Hemedan ve Bağdat seferlerine katıldı.
âlimlerinden Kadızade’nin derslerini 4. Murat’ın Revan Seferi’ne de katıldı. Toplamda 10 yıl kadar ordu ile
almaya devam etti. seferlere iştirak ettikten sonra İstanbul’a dönerek hayatını ilme adadı.
Hayatındaki bu değişikliği “Cihad-ı asgardan cihad-ı ekbere (İslam
müdafaası için silahla savaşmaktan, nefis ile savaşmaya) dönüş olarak
1657 tarif eden Kâtip Çelebi, 1638’de akrabasından kalan mirasın 300 bin
6 Ekim’de İstanbul’da yaşamını yitirdi. akçesini kitaplara verdi.

Çağları aşan eserler bıraktı.

Kâtip Çelebi, zamanının saygın bir ilim
adamı olmasının yanında geride bıraktığı
eserlerle de yüzyıllar sonra adından söz
ettirmiş ve birçok ilim erbabına ilham oldu.

Tarihle ilgili “Fezleke” adlı eserinin yanı sıra
Cihannüma coğrafya alanında Cihannüma ile Osmanlı
Şekl-i Eyalet-i İçil ve Karaman ve Anadolu ve Sivas Devleti’nde bu konuda çığır açtı.

Bu bilgilere göre Kâtip Çelebi ile ilgili,

I. Osmanlı ordusuyla seferlere katılmıştır.
II. Belli bir dönem sonra hayatını ilme ve araştırmaya vermiştir.
III. Tarih ve coğrafya alanlarında eserler yazmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.

5. İlk çağlarda İyon uygarlığında özgür düşünce ortamı vardı. Bu durum, pozitif bilimlerde önemli gelişmeler ya-
şanmasını sağladı. Birçok bilimin temeli de bu dönemde atıldı. Orta Çağ'ın Avrupa’sında bilim kiliseye boyun
eğmek zorundaydı. Aynı yüzyıllarda bilimsel üstünlük Türk-İslam bilginlerinin elindeydi çünkü onlar düşüncelerini
özgürce ifade edebiliyorlardı. Bu üstünlük Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı ile Avrupa’ya geçti. Avrupa'da
skolastik düşünce, yerini özgür düşünceye bıraktı.

Verilen metinden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İyonlar birçok bilimin temelini atmışlardır.
B) Orta Çağ'da kilise bilimsel çalışmalara engel olmuştur.
C) İlk Çağ'da bilimsel üstünlük Türk-İslam bilginlerinin elindedir.
D) Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı ile skolastik düşünce yerini özgür düşünceye bırakmıştır.

60